Προεδρεύουσα: Σταυρούλα Τσινόρεμα
Η Σταυρούλα Τσινόρεμα είναι Καθηγήτρια Σύγχρονης, Νεότερης Φιλοσοφίας και Βιοηθικής, Διευθύντρια Σπουδών του Διατμηματικού Π.Μ.Σ. «Βιοηθική», και Διευθύντρια του Εργαστηρίου Βιοηθικής του Πανεπιστημίου Κρήτης. Έχει διατελέσει δυο φορές Πρόεδρος του Τμήματος Φιλοσοφικών και Κοινωνικών Σπουδών και Διευθύντρια Σπουδών Π.Μ.Σ. «Φιλοσοφία: Γνώση, Αξίες και Κοινωνία». Υπήρξε ιδρυτική Διευθύντρια του Εργαστηρίου Φιλοσοφικής Έρευνας και Μετάφρασης του Πανεπιστημίου Κρήτης. Κάτοχος Πτυχίου Φιλοσοφίας από το Πανεπιστήμιο Αθηνών, Μεταπτυχιακού Διπλώματος Ειδίκευσης (M.Α.) στην Ηθική και Κοινωνική Φιλοσοφία και Διδακτορικού Διπλώματος (Ph.D.) στην Ηθική Φιλοσοφία από το Πανεπιστήμιο του Exeter, έχει διδάξει στα Πανεπιστήμια Ιωαννίνων και Exeter. Διδάσκει ως Επισκέπτρια Καθηγήτρια, στο Π.Μ.Σ. «Φιλοσοφία: Ιστορία της Φιλοσοφίας» του Τμήματος Φιλοσοφίας του ΕΚΠΑ (από 2015), και στο Π.Μ.Σ. «Βιοηθική» της Ιατρικής Σχολής του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης (από 2016). Έχει διατελέσει Eπισκέπτρια Kαθηγήτρια και Eταίρος σε πολλά Πανεπιστήμια της Ευρώπης και ΗΠΑ.Το ερευνητικό έργο της επικεντρώνεται στην ηθική και κοινωνική φιλοσοφία, βιοηθική, επιστημολογία, φιλοσοφία της γλώσσας και φιλοσοφία του νου. Είναι μέλος της Συντακτικής Επιτροπής των περιοδικών International Studies in the Philosophy of Science, Δευκαλίων και Βιοηθικά· Εταίρος στο Center for Philosophy of Science, University of Pittsburgh, με A.K. Mellon Foundation Fellowship (USA).
Σεραφείμ Ι. Σεφεριάδης, "Το πολιτικό πλαίσιο: Συγκρουσιακή Πολιτική και κινηματικές εκβάσεις στην ελληνική δεκαετία του ’60"
Στόχος αυτής της ‒ακόμη υπό εξέλιξη‒ έρευνας αποτελεί η αξιοποίηση της θεωρίας της Συγκρουσιακής Πολιτικής προκειμένου να φωτιστούν (να υπογραμμιστούν, να προβληματοποιηθούν και να επεξηγηθούν) πτυχές της ελληνικής δεκαετίας του ’60: μιας περιόδου εξαιρετικά πλούσιας τόσο ως προς τους αιτιώδεις μηχανισμούς που χαρακτηρίζουν την κοινωνική διαμαρτυρία, όσο και ως προς διαδικασίες συναφείς με τον εκδημοκρατισμό και το αντίθετό του (τη δημοκρατική συρρίκνωση). Όμως ο γνωστικός προσανατολισμός είναι αμφίδρομος: περιλαμβάνει τη διερεύνηση τόσο του πώς η θεωρία μας βοηθά να κατανοήσουμε την ελληνική περίπτωση όσο και του πώς η ελληνική περίπτωση μας βοηθά να εκλεπτύνουμε τη θεωρία. Εξετάζονται πρώτα οι τρόποι με τους οποίους η προβληματική του «συγκρουσιακού κύκλου» συμβάλλει στην καλύτερη ανάλυση (α) οργανώσεων, (β) πλαισιώσεων, (γ) ρεπερτορίων συλλογικής δράσης και (δ) της συγκρουσιακής διάχυσης. Προχωρώ στη συνέχεια σε μια επεξηγηματική σύνθεση που συσχετίζει το συγκρουσιακό κύκλο με την υποκείμενη ‒και μεταβαλλόμενη‒ δομή των πολιτικών ευκαιριών, και καταλήγω με προκαταρκτικές γενικεύσεις γύρων από τη σχέση ανάμεσα σε συγκρουσιακή κινητοποίηση και εκδημοκρατισμό. Σε όλες τις διαδικασίες που σχολιάζονται, ο ρόλος των κινητοποιήσεων της νεολαίας υπήρξε σημαίνων. Το γεγονός ότι μεγάλο τμήμα τους υπήρξε ό,τι συνήθως αποκαλούμε «αυθόρμητες» παρέχει την ευκαιρία για να υπογραμμιστεί επίσης ο κομβικός ρόλος της στρατηγικής δράσης.
Ο Σεραφείμ Ι. Σεφεριάδης (PhD Columbia 1998 ‒http://seferiadescv.blogspot.gr) είναι (εκλεγμένος) Καθηγητής Πολιτικής Επιστήμης στο Τμήμα Πολιτικής Επιστήμης & Ιστορίας του Παντείου Πανεπιστημίου, Διευθυντής του Εργαστηρίου Συγκρουσιακής Πολιτικής (https://lcp.panteion.gr/) και Life Member στο Πανεπιστήμιο του Cambridge (CLH). Επί σειρά ετών γραμματέας της Ελληνικής Εταιρείας Πολιτικής Επιστήμης, υπήρξε Senior Member στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης (St Peter’s College), Fellow in Politics & History (Tutor in the Arts) στο Πανεπιστήμιο του Cambridge (CHU), Jean Monnet Fellow στο Ευρωπαϊκό Πανεπιστημιακό Ινστιτούτο της Φλωρεντίας, και Hannah Seeger Davis Fellow στο Πανεπιστήμιο Princeton. Το πιο πρόσφατο βιβλίο του είναι το Λαϊκισμός, Δημοκρατία, Αριστερά: η πρόκληση της μεθόδου (Αθήνα, Τόπος 2021) ‒ https://bit.ly/3DZd3t1
Γιώργος Τσιρίδης, "Η ισορροπία της καταστολής στη δικτατορική Ελλάδα: άτυπες διευρύνσεις και τυπικά ορόσημα της νεανικής κινητοποίησης."
Οι διαφορετικές εκφάνσεις της κοινωνίας πολιτών – παράνομες συνωμοτικές οργανώσεις, νόμιμες διεκδικητικές πρωτοβουλίες, άτυπες συλλογικότητες και το αντιδικτατορικό φοιτητικό κίνημα – εμφανίστηκαν και έδρασαν σε διαφορετική ιστορική συγκυρία, παρουσιάζοντας μια ποικιλομορφία στο διεκδικητικό τους ρεπερτόριο, ανταποκρινόμενες στο εκάστοτε κατασταλτικό πλαίσιο που έθετε το καθεστώς. Οι ίδιοι οι συνταγματάρχες χρησιμοποίησαν τον όρο «φιλελευθεροποίηση» από την πρώτη περίοδο της εξουσίας τους, πριν αυτός ακόμη καθιερωθεί στη διεθνή βιβλιογραφία ως παράγοντας εκδημοκρατισμού. Η προσπάθειά τους αυτή για μια ελεγχόμενη πολιτική φιλελευθεροποίηση κινητοποίησε τα αντανακλαστικά συλλογικών φορέων, ειδικά μεταξύ της νεολαίας, οι οποίοι ερμήνευσαν γρήγορα τη μερική απεμπλοκή του κράτους από τη δημόσια σφαίρα ως πολιτική ευκαιρία και προσάρμοσαν αναλόγως τις πρακτικές αντίστασής τους. Αυτή η ισορροπία μεταξύ της κρατικής καταστολής και της νεανικής κινητοποίησης οδήγησε τελικά στην φοιτητική εξέγερση του Πολυτεχνείου, ένα από τα πλέον σημαντικά πολιτικά γεγονότα της ελληνικής μεταβατικής εμπειρίας.
Ο Γιώργος Τσιρίδης είναι απόφοιτος του Τμήματος Ιστορίας και Αρχαιολογίας του ΑΠΘ. Συνέχισε τις σπουδές του σε μεταπτυχιακό επίπεδο στην Ουτρέχτη της Ολλανδίας στο πεδίο της Συγκριτικής Ιστορίας και το 2017 υποστήριξε τη διδακτορική του διατριβή στο Τμήμα Πολιτικής Επιστήμης και Δημόσιας Διοίκησης του ΕΚΠΑ. Από τον Μάιο του 2020 εκπονεί μεταδιδακτορική έρευνα στο Τμήμα Κοινωνιολογίας του ΠΚ με θέμα «Η φιλελευθεροποίηση στη δικτατορία των συνταγματαρχών: πολιτική ευκαιρία και θεσμικό αποτύπωμα της συλλογικής δράσης».
Ευθύμιος Παπαβλασόπουλος, Θωμάς Λαζαρίδης & Μάνια (Μαρία) Σωτηροπούλου, "«Ορκίζομαι στην γνώμην των τυράννων να μην ελθώ ποτέ» (ορκίζομαι να μην υποταχθώ στους τυράννους). Η δράση των νεολαιίστικών αντιδικτατορικών οργανώσεων στο εξωτερικό και το εσωτερικό: οι περιπτώσεις της Ένωσης των εν Παρισίοις Ελλήνων Σπουδαστών (ΕΠΕΣ) και της Πανελλήνιας Αντιδικτατορικής Οργάνωσης Σπουδαστών (ΠΑΟΣ) «Ρήγας Φεραίος»"
Η στάση της ελληνικής κοινωνίας απέναντι στο δικτατορικό καθεστώς αποτελεί έναν από του αχαρτογράφητους μύθους της Γ’ Ελληνικής Δημοκρατίας. Κεντρική θέση στο μεταπολιτευτικό αντιστασιακό αφήγημα έχει καταλάβει η νεολαία, η δράση της οποίας, ιδιαίτερα στην εξέγερση του Πολυτεχνείου συμπυκνώνει συμβολικά το μύθο της αντίστασης που σηματοδότησε την πτώση της στρατιωτικής δικτατορίας. Η περιορισμένη βιβλιογραφία και τα διάσπαρτα εμπειρικά τεκμήρια καταγράφουν δυο εστίες αντίστασης: μια στο εξωτερικό (μαζική και δυναμική) και μια στο εσωτερικό (περιορισμένη και σποραδική), ενώ παράλληλα αναδεικνύουν το ρόλο που διαδραμάτισαν στην ενδυνάμωση του αντιστασιακού κινήματος και στην απονομιμοποίηση του καθεστώτος διεθνείς προσωπικότητες και συλλογικότητες. Η παρούσα εισήγηση θα επιχειρήσει να φωτίσει όψεις της νεολαιίστικης αντίστασης εστιάζοντας στην πρώτη κρίσιμη περίοδο (1967-1970) που το καθεστώς επιχειρεί να σταθεροποιηθεί και νομιμοποιηθεί. Στόχος μας είναι χαρτογραφήσουμε τους δίαυλους επικοινωνίας και τις μορφές συντονισμού της αντιστασιακής δράσης των νεολαιίστικων οργανώσεων που έδρασαν στο εξωτερικό και στο εσωτερικό, καθώς και τις πρωτοβουλίες που ανέλαβαν για τη διεθνοποίηση του «ελληνικού ζητήματος». Με βάση τα πορίσματα της έρευνας θα αποτιμήσουμε την αποτελεσματικότητα, τα όρια και τις αντιφάσεις του εγχειρήματος. Επιπροσθέτως μέσα από την ανάλυση των πηγών θα επιχειρήσουμε να ανασυνθέσουμε κριτικά το θεωρητικό, ιδεολογικό πολιτισμικό και πολιτικό πλαίσιο της αντιδικτατορικής δράσης και να σχολιάσουμε συνέχειες και τομές με το αντίστοιχο πλαίσιο που καθόρισε τα αιτήματα και τα ρεπερτόρια δράσης του νεολαιίστικου κινήματος της προδικτατορικής περιόδου. Ως μελέτες περίπτωσης επιλέχθηκαν η Ένωση των εν Παρισιοις Ελλήνων Σπουδαστών (ΕΠΕΣ) και η Πανελλήνια Αντιδικτατορική Οργάνωση Σπουδαστών (ΠΑΟΣ) Ρήγας Φεραίος. Και οι δυο οργανώσεις ανέπτυξαν πρώιμη και αξιοσημείωτη αντιδικτατορική δραστηριότητα και διαμόρφωσαν δίκτυα επικοινωνίας. Η έρευνά μας στηρίχθηκε κυρίως στην θεματική ανάλυση των εντύπων που εξέδιδαν καθώς και σε συνεντεύξεις με ηγετικά τους στελέχη. Τα πορίσματα της έρευνας φιλοδοξούν να εισφέρουν στην κατανόηση των διαδικασιών μετάβασης από το αυταρχικό καθεστώς στις πολιτικοθεσμικές διευθετήσεις που έθεσαν τις βάσεις της Γ’ Ελληνικής Δημοκρατίας.
Ο Ευθύμης Παπαβλασόπουλος σπούδασε Νομικά και Πολιτικές Επιστήμες στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης. Είναι επίκουρος καθηγητής στο Τμήμα Πολιτικής Επιστήμης του Πανεπιστημίου Κρήτης. Δίδαξε σε προπτυχιακά και μεταπτυχιακά προγράμματα, στα Τμήματα Νομικής του ΑΠΘ, Πολιτικής Επιστήμης και Δημόσιας Διοίκησης του ΕΚΠΑ Κοινωνικής και Εκπαιδευτικής Πολιτικής του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου (ΠΜΣ) Τα ερευνητικά του ενδιαφέροντα και οι δημοσιεύσεις του εστιάζουν στη θεωρία των πολιτικών κομμάτων και κομματικών συστημάτων και στους θεσμούς του ελληνικού πολιτικού συστήματος.
Ο Θωμάς Λαζαρίδης (polp498@pol.soc.uoc.gr) είναι υποψήφιος διδάκτορας στο Πανεπιστήμιο Κρήτης. Η διδακτορική του διατριβή εξετάζει τις σχέσεις μεταξύ Δεξιάς και Ακροδεξιάς στο ελληνικό πολιτικό σύστημα της Μεταπολίτευσης. Είναι κάτοχος του μεταπτυχιακού τίτλου Πολιτική Κοινωνιολογία και Συγκριτική Πολιτική από το Πάντειο Πανεπιστήμιο και κατέχει πτυχίο Πολιτικής Επιστήμης από το Πανεπιστήμιο Κρήτης. Στα ενδιαφέροντά του συγκαταλέγονται ζητήματα σχετικά με τα Ακροδεξιά κόμματα και τις πολιτικές τους και το ελληνικό πολιτικό και κομματικό σύστημα.
Η Μάνια Σωτηροπούλου είναι Υπ. Δρ. Πολιτικής Επιστήμης, Πανεπιστήμιο Κρήτης. Είναι κάτοχος Μεταπτυχιακού Τίτλου Ειδίκευσης Πολιτικής Επιστήμης και Κοινωνιολογίας, ΕΚΠΑ και του Master in Research of Political Science, Universitat Pompeu Fabra-Βαρκελώνη. Αποφοίτησε από το τμήμα Πολιτικής Επιστήμης και Δημόσιας Διοίκησης, ΕΚΠΑ. Έχει συμμετάσχει σε ερευνητικά προγράμματα προφορικής ιστορίας, καταγραφής και μελέτης του πολιτικού προσωπικού στην αυτοδιοίκηση στις εκλογές του 2019, καθώς μελέτης του πολιτικού λόγου των κομμάτων για την κατανάλωση κατά την περίοδο 2010-2017.