Προεδρεύουσα: Αναστασία Νάτσινα
Η Αναστασία Νάτσινα είναι Επίκουρη καθηγήτρια Νεοελληνικής Φιλολογίας και Διευθύντρια του Ερευνητικού Εργαστηρίου Λογοτεχνικών Ειδών και Ιστορίας της Λογοτεχνίας του Πανεπιστημίου Κρήτης. Τα ερευνητικά ενδιαφέροντα και οι δημοσιεύσεις της αφορούν κυρίως την ελληνική πεζογραφία από τα τέλη του 19ου αιώνα μέχρι σήμερα. Τελευταία ενδιαφέρεται για τη χρήση ψηφιακών μεθόδων στη μελέτη της ιστορίας της λογοτεχνίας όπως και για την οικοκριτική.
Ελίζα Άννα Δελβερούδη, "Από την Αθήνα στο Παρίσι: Έλληνες κινηματογραφιστές στην αντίσταση κατά της δικτατορίας"
Στη σύντομη αυτή ανακοίνωση θα παρουσιάσω επιγραμματικά ένα σχήμα στο οποίο έχω καταλήξει, μέσα από μια ευρύτερη έρευνα, για τον ρόλο των κινηματογραφιστών κατά τη διάρκεια της δικτατορίας, σε δύο πόλεις, την Αθήνα και το Παρίσι. Θα αναφερθώ σε καλλιτέχνες, σε ταινίες και σε τρόπους αντίστασης· στο κλίμα που είχε διαμορφωθεί πριν τη δικτατορία, και που ενεθάρρυνε νέες φωνές· στην ανάσχεση αυτού του κλίματος με την επιβολή αυστηρής λογοκρισίας και με τη φυσική εξουθένωση των κινηματογραφικών συντελεστών, με συλλήψεις, φυλακίσεις, εξορίες, δίκες και βασανιστήρια. Στη διαφυγή κάποιων από αυτούς στο εξωτερικό, ειδικότερα στο Παρίσι, και στη συμμετοχή τους στον αντιστασιακό αγώνα, που είχε στόχο την ευαισθητοποίηση του ευρωπαϊκού κοινού, σε όσα υφίσταντο οι εντός των συνόρων αντιστασιακοί, και στην παρεμπόδιση της ειδυλλιακής εικόνας που επιθυμούσαν να δημιουργήσουν οι δικτάτορες για τη διακυβέρνησή τους.
Η Καθηγήτρια Ελίζα Άννα Δελβερούδη είναι ιστορικός του θεάτρου και του κινηματογράφου. Τα ερευνητικά της ενδιαφέροντα και οι δημοσιεύσεις της, αυτοτελείς και σε επιστημονικά περιοδικά και συλλογικούς τόμους, στην Ελλάδα και το εξωτερικό, αφορούν ζητήματα ιστορίας του νεοελληνικού θεάτρου και του κινηματογράφου. Εργάσθηκε ως ερευνήτρια στο Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών και δίδαξε στο Πανεπιστήμιο Κρήτης και στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών. Τα δημοσιεύματά της είναι αναρτημένα στις ιστοσελίδες anemi.lib.uoc.gr, ResearchGate και academia.edu.
Παναγιώτα Μήνη, "Καταγραφή και αναπαράσταση της εξέγερσης του Πολυτεχνείου: τα ντοκιμαντέρ του Albert Coerant και του Δημήτρη Μακρή"
Από τις 14 έως τις 17 Νοεμβρίου 1973, ο Albert Coerant – ο ανταποκριτής της βελγικής και ολλανδικής τηλεόρασης στην Αθήνα εκείνη την εποχή – και το συνεργείο του κινηματογράφησαν την εξέγερση των φοιτητών του Πολυτεχνείου εναντίον της χούντας. Το ντοκιμαντέρ που δημιούργησε ο Coerant από αυτό το υλικό αποτελεί ένα από τα σπάνια οπτικά τεκμήρια των γεγονότων του Νοεμβρίου του 1973. Λίγο μετά τον Coerant, ο Δημήτρης Μακρής, ένας νεαρός έλληνας κινηματογραφιστής που σπούδαζε τότε στην Ιταλία, ανασύστησε τα γεγονότα του Πολυτεχνείου στο δραματοποιημένο ντοκιμαντέρ Εδώ Πολυτεχνείο. Ιταλοί φοιτητές και καλλιτέχνες συνέβαλαν στη δημιουργία της ταινίας του Μακρή, ο ιταλός αντιφασίστας πολιτικός Umberto Terracini ήταν ο αφηγητής στην ιταλική εκδοχή της και ο Αλέκος Παναγούλης- συμβολική μορφή του αγώνα ενάντια στην χούντα – ήταν ο αφηγητής στην ελληνική εκδοχή. Η παρουσίαση θα εξετάσει τις δύο αυτές ταινίες για το Πολυτεχνείο, εστιάζοντας στην συμβολή τους στην καταγραφή και ερμηνεία της φοιτητικής εξέγερσης του 1973.
Η Παναγιώτα Μήνη είναι κάτοχος δυο μεταπτυχιακών διπλωμάτων στις κινηματογραφικές σπουδές (Πανεπιστήμιο Κρήτης∙ University of Wisconsin-Madison) και διδακτορικού στον κινηματογράφο από το University of Wisconsin-Madison (διατριβή: “Pudovkin’s Cinema of the 1920s”). Τα ερευνητικά ενδιαφέροντα και οι δημοσιεύσεις της αφορούν τον ελληνικό, τον σοβιετικό και ανατολικοευρωπαϊκό κινηματογράφο, τα σενάρια του Νίκου Καζαντζάκη, τη σχέση κινηματογράφου-ιδεολογίας, τις διασκευές και ζητήματα κινηματογραφικής αφήγησης και στιλ. Η μονογραφία της για τον Τάκη Κανελλόπουλο κυκλοφορεί από τις εκδόσεις ΜΙΕΤ και έχει συν-επιμεληθεί δύο συλλογικούς τόμους.
Νάντια Φραγκούλη, "Λογοτεχνία, κινηματογράφος και νεανική κουλτούρα στις δεκαετίες του 1960 και του 1970: παραδείγματα διαλόγου των νεοελλήνων πεζογράφων με τον κινηματογράφο και η συμβολή τους στην ανάπτυξη ενός λογοτεχνικού αντιεξουσιαστικού λόγου"
Από το 1960 και για μια εικοσαετία περίπου κερδίζουν έδαφος στην νεοελληνική πεζογραφική παραγωγή πεζογραφήματα, τα οποία εκφράζουν αμφισβήτηση απέναντι στους κρατικούς θεσμούς, αλλά και απέναντι στον μικροαστικό τρόπο ζωής, με κύριο φορέα την ίδια την ελληνική οικογένεια. Φαίνεται να αποτυπώνονται, επομένως, στη νεοελληνική πεζογραφία αιτήματα παρεμφερή με αυτά νεανικών κινημάτων, όπως εκείνα του εμβληματικού γαλλικού Μάη του 1968. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει το γεγονός ότι πολύ συχνά σε αυτά τα κείμενα εντοπίζεται ένας ουσιώδης διάλογος με τον κινηματογράφο της εποχής, ο οποίος, μάλιστα, όπως θα φανεί από τα λογοτεχνικά παραδείγματα που θα σχολιαστούν, συμβάλλει καθοριστικά στην υπαινικτική απόδοση του αμφισβητητικού λόγου στα πεζογραφικά κείμενα. Το ερώτημα που θέτει η παρούσα ανακοίνωση, επομένως, είναι εκείνο της σύνδεσης της νεοελληνικής πεζογραφίας των δεκαετιών του 1960 και του 1970, με τον κινηματογράφο, όχι μόνο ως τρόπο έκφρασης, αλλά και ως κοιτίδα ιδεολογικών ζυμώσεων, η οποία συνδέθηκε κατά προνόμιο με τη νεανική κουλτούρα της περιόδου.
Το θέμα της διατριβής μου αφορά τον διάλογο της μεταπολεμικής και μεταπολιτευτικής νεοελληνικής λογοτεχνίας με τον κινηματογράφο. Τα ερευνητικά μου ενδιαφέροντα αφορούν κυρίως τη διακαλλιτεχνικότητα, την κινηματογραφότροπη λογοτεχνική γραφή, τη νεοελληνική πεζογραφία του 20ού αιώνα, τη σύγχρονη νεοελληνική πεζογραφία. Έλαβα μέρος σε ερευνητικά προγράμματα που εξετάζουν την πρόσληψη του κινηματογράφου από τους ελληνικούς λογοτεχνικούς κύκλους στη διάρκεια του 20ού αιώνα. Από τον Οκτώβριο του 2020 εργάζομαι ως εντεταλμένη διδάσκουσα Νεοελληνικής Φιλολογίας στο Τμήμα Φιλολογίας του ΕΚΠΑ.